Jak często muszę wymieniać filtry? Dlaczego wymiana filtrów w rekuperatorze jest konieczna? Ile kosztuje komplet filtrów? To pytania, które pojawiają się podczas niemalże każdej naszej rozmowy z Inwestorem planującym zakup rekuperatora. O tym dlaczego wymiana filtrów jest niezwykle istotną kwestią piszemy w dalej części artykułu.

Dlaczego należy wymieniać filtry powietrza?

Zacznijmy od najważniejszej kwestii, czyli wyjaśnienia dlaczego wymiana filtrów w rekuperatorze jest tak ważna. Filtry stosowane w centralach wentylacyjnych oczyszczają powietrze z zanieczyszczeń znajdujących się w powietrzu, a tym samym chronią użytkowników przed wdychaniem szkodliwych substancji oraz zabezpieczają elementy układu wentylacyjnego przed zabrudzeniem np. zapobiegają gromadzeniu się zanieczyszczeń na wentylatorach, wymiennikach ciepła oraz w kanałach. Filtry mają szczególne znaczenie w efektywności pracy central rekuperacyjnych, a brak kontroli ich stanu  prowadzić może do szeregu niepożądanych działań, w tym nieprawidłowej pracy centrali. Zabrudzone filtry wpływają na znaczne zmniejszenie lub brak przepływu powietrza. Ograniczony przepływ powietrza wymaga zwiększenia wydajności centrali, prowadzi do nierównomierności przepływów po stronie nawiewu i wywiewu, a tym samym może powodować zmniejszenie sprawności odzysku ciepła. Następstwem zaniedbanych filtrów może być również zanieczyszczenie instalacji i urządzeń znajdujących się na instalacji, w efekcie czego do pomieszczeń mogą przedostawać się pyły i inne zanieczyszczenia, które przeniknęły przez filtr. Ponadto zabrudzone filtry pogarszają ekonomikę działania całego układu odzysku ciepła i zwiększają współczynnik Jednostkowego Poboru Mocy [JPM] wyrażony w Wh/m³.

W poniższej tabeli prezentujemy jak opory na zabrudzonym filtrze wpływają na zmniejszenie się przepływu powietrza i powodują zwiększenie Jednostkowego Poboru Mocy rekuperatora (na przykładzie rekuperatora VENA Standard 4).

Czy rekuperator może pracować bez filtrów?

Praca centrali wentylacyjnej bez filtrów i/lub po przekroczeniu dopuszczalnego stopnia ich zabrudzenia jest niedopuszczalna ze względu na ryzyko uszkodzenia centrali, a użytkowanie takiego układu jest po prostu nieopłacalne. Praca rekuperatora z brudnymi filtrami nie tylko zwiększa energochłonność układu, ale zwiększa również ryzyko przerwania nadmiernie zabrudzonej tkaniny filtracyjnej. Uszkodzenie filtra może doprowadzić do przeniknięcia zanieczyszczeń do kanałów oraz poszczególnych elementów centrali wentylacyjnej, przez co wymagane będzie kompleksowe czyszczenie wnętrza centrali oraz całej instalacji wentylacyjnej. Usługa profesjonalnego czyszczenia układu wentylacji nie należy do najtańszych, a niekiedy ze względu na rodzaj zastosowanych kanałów jest wręcz niemożliwa do wykonania.

Zanieczyszczenia zatrzymane na filtrze nawiewnym

Czy samodzielnie mogę wyczyścić filtry?

Jako producent odradzamy samodzielnego „oczyszczania” i „regeneracji” wkładów filtrów poprzez ich odkurzanie czy pranie.  Tkanina  filtracyjna przewidziana jest do jednorazowego użytku, więc poddawanie jej mechanicznemu „czyszczeniu” może ją uszkodzić, a sam zabieg przyniesie nam jedynie „powierzchowne” oczyszczenie. Pamiętajmy również o zanieczyszczeniach „zamkniętych” wewnątrz porów filtracyjnych wkładu, których nie widać gołym okiem. Z naszych obserwacji wynika, że pranie wkładów filtracyjnych poza efektem wizualnym nie przynosi większych korzyści. Opór na wypranym filtrze jest zbliżony do oporu na filtrze zanieczyszczonym, więc tak czy inaczej powoduje, że działanie centrali wymaga zużycia większej energii na pracę wentylatorów niż w przypadku nowego wkładu filtracyjnego. Oprócz tego w standardowych wkładach filtracyjnych, które nie są przewidziane do regeneracji, istnieje ryzyko, że mata filtracyjna zostanie uszkodzona podczas demontażu/ponownego montażu w kasecie, a co za tym idzie istnieje ryzyko, że zanieczyszczenia będą przedostawać się do centrali poprzez nieszczelności.

Jak często należy wymieniać filtry?

Tu musimy posłużyć się jedyną słuszną odpowiedzią: to zależy. Częstotliwość wymiany filtrów zależna jest od różnych czynników i nie da się jednoznacznie określić jednego stałego terminu. Z całą pewnością możemy jednak stwierdzić, że filtry należy wymieniać każdorazowo, gdy na ekranie panelu użytkownika pojawi się komunikat o konieczności ich wymiany. Od 01.01.2018 r. wszystkie centrale wentylacyjne Firmy BARTOSZ obligatoryjnie są wyposażone system sterowania alarmujący o konieczności wymiany filtrów. W przypadku starszych modeli rekuperatorów należy dokonać wizualnej oceny czystości wkładów filtracyjnych. Zalecamy, aby w pierwszych miesiącach pracy taką ocenę przeprowadzać raz w miesiącu, a w późniejszym czasie przynajmniej raz na 3 miesiące.

Po lewej: filtr powietrza zamontowany na czerpni, użytkowany przez 3-4 miesiące,  po prawej: czysty filtr

Który z filtrów (nawiewny czy wywiewny) będzie brudził się szybciej?

Jest to trudne do określenia i zależne od wielu czynników, chociażby od stopnia zanieczyszczenia powietrza świeżego dostarczanego do budynku, pory roku, sposobu użytkowania (np. od zadanych programów pracy i intensywności – długość pracy dobowej/tygodniowej), okresu użytkowania budynku (wewnątrz budynków nowopowstałych pozostaje znaczna ilość pyłów i zanieczyszczeń budowlanych, które przejmuje filtr wywiewny), poprawności wyregulowania układu oraz klasy zastosowanych poszczególnych filtrów (wyższa klasa na nawiewie, niższa na wywiewie, przy czym wyższe klasy posiadają wyższy dopuszczalny opór końcowy niż niższe klasy filtracji). Tak więc ta kwestia jest sprawą bardzo indywidualną, aczkolwiek z analiz wynika, iż statystycznie filtr nawiewu klasy F7 „brudzi się szybciej” w porównaniu do filtra wywiewnego klasy G4 w budynkach użytkowanych powyżej 1 roku.

Po lewej: filtr powietrza zamontowany na czerpni,  po prawej: filtr powietrza zamontowany na wyciągu z pomieszczeń

Ile kosztują filtry powietrza do rekuperatora?

Cena filtrów stosowanych w centralach wentylacyjnych zależna jest od rozmiaru wkładów filtracyjnych, materiałów, z których zostały wykonane oraz od klasy filtracji. Zakup filtrów stosowanych w najpopularniejszych rekuperatorach z naszej oferty (VENA Standard), to koszt ok. 70-90 zł brutto za jeden filtr (standardowo stosowane są dwa filtry: na czerpni i wyciągu z pomieszczeń). Ceny wkładów filtracyjnych różnych producentów mogą znacząco różnić się od siebie, dlatego przed zakupem rekuperatora warto jest sprawdzić z jakimi kosztami wymiany filtrów użytkownik będzie musiał się liczyć. Filtry stosowane w rekuperatorach VENA  oraz w centralach wentylacyjnych VEBAR mogą być zakupione poprzez nasz sklep internetowy: www.bartoszsklep.pl

Podsumowując: wymiana filtrów w rekuperatorze jest kwestią, której nie można zaniedbać. Regularna kontrola zabrudzenia wkładów i ich wymiana jest gwarancją poprawności działania całego systemu wentylacji i bezpośrednio wpływa na komfort użytkowników tegoż systemu. Tym bardziej, że koszt zakupu nowego kompletu filtrów wydaje się być niewspółmiernie niski w porównaniu z problemami i kosztami, na które możemy być narażeni pomijając tę prostą czynność.